| آبرویی کان شود بی علم و بی عقل آشکار | آتش دوزخ بود آن آبرو از هر شمار | |
| پیشی آن تن را رسد کز علم باشد پیش دست | بیشی آن سر را رسد کز عقل باشد پایدار | |
| وای آن علمی که از بی عقل باشد منتشر | وای آن زهدی که از بی علم یابد انتشار | |
| ای که می قدر فلک جویی و نور آفتاب | یک شبه بیداریی چون چرخ و چون انجم بیار | |
| لاف پنهانی مزن بی علم هر جا بیهده | علم خوان خود پیش از آن پنهان کند علم آشکار | |
| مایه‌ای داری چو عمر از وی مدان جز علم سود | قوتی داری چو عقل از وی مکن جز جهد کار | |
| عهده‌ی فتوای دین بی علم در گردن مگیر | وعده‌ی شاهی و شادی بی‌خرد در دل مدار | |
| آلت رامش بگیر و جای آرامش مجوی | پرده‌ی غفلت مپوش و تخم بی‌فضلی مکار | |
| لابه‌ی هر خاصه منگر بند دل بر طبع نه | یاوه‌ی هر عامه مشنو پند من بر جان گمار | |
| یادگاری ده ز بیداری شب خود را مگر | وقت رفتن نام بهروزیت ماند یادگار | |
| افسر و فرق ای پسر بی‌رنج کی گردد قرین | سیری و خواب ای فتا با علم کی گیرد قرار | |
| علم خواهی مرحله‌ی علم از مژه چشمت سپر | فضل جویی راه شب بر بحر بیداری گذار | |
| ماه گردی گر بیابی آتشی از نور علم | بحر گردی گر بیابی در علم آبدار | |
| در اگر خواهی چنین رو نزد آن دریای علم | نور اگر خواهی چنین شو سوی آن شمع تبار | |
| بوالمعالی احمد بن یوسف بن احمد آنک | آسمان دانشست و آفتاب روزگار | |
| نوربخشی چون سپهر و درفشانی چون سحاب | حقگزاری چون زمین و مایه‌داری چون بهار | |
| آن گهر باری که چون بیدار شد از کتم عدم | ماند بی‌چونان گهر بحر عدم تا حشر خوار | |
| لافگاه علم و دین از نجم پر کرد انجمن | دامن کتم عدم زین در تهی کردش کنار | |
| شمع گردون نزد جودش مایه‌ی بخلست بخل | اوج گردون پیش قدرش مایه‌ی عارست عار | |
| یار او گر چشم دارد روزگار اندر علوم | «لن ترانی» بانگ برخیزد ز خلق انتظار |