| بسی رفتم پس آز اندر این پیروزه گون پشکم | کم آمد عمر و نامد مایه آز و آرزو را کم | |
| فرو بارید مروارید گرد این سیه دیبا | که بر دو عارض من بست دست بی‌وفا عالم | |
| به مروارید و دیبا شاد باشد هر کسی جز من | که دیبای بناگوشم به مروارید شد معلم | |
| بگریم من بر این نرگس که بر عارض پدید آمد | مرا، زیرا که بفزاید چو نرگس را بیاید نم | |
| درخت مردمی را نیست اسپرغم بجز پیری | خرد بار درخت اوست شکر طعم و عنبر شم | |
| ز بر خمد درخت، آری، ولیکن بر درخت تو | شکوفه هست و باری نیست، بی بر چون گرفتی خم؟ | |
| به چشم دل ببین بستان یزدان را گشن گشته | به گوناگون درختانی که بنشانده‌ستشان آدم | |
| گرفته بر یکی خنجر یکی مرهم یکی نشتر | یکی هپیون یکی عنبر یکی شکر یکی علقم | |
| یکی چون مرغ پرنده ولیک پرش اندیشه | یکی ماننده‌ی گزدم ولیکن نیش او در فم | |
| یکی را سر همی ساید ز فر و فخر بر کیوان | یکی را سر نشاید جز به زیر سنگ چون ارقم | |
| یکی را بیخ فضل و، برگ علم و، بار او رحمت | همه گفتار او حکمت همه کردار او محکم | |
| یکی را روی کفر و، دست جور و، پای او تهمت | همه کردار او فاسد همه گفتار او مبهم | |
| یکی چون آب زیر که به قول خوش فریبنده | چو شاخی بار او نشتر ولیکن برگ او مبرم | |
| یکی گوید شریفم من عرابی گوهر و نسبت | یکی گوید عجم را پادشا مر جد من بد جم | |
| شرف در علم و فضل است ای پسر، عالم شو و فاضل | تو علم آور نسب، ماور چو بی‌علمان سوی بلعم | |
| نه چون موسی بود هر کس که عمرانش پدر باشد | نه چون عیسی بود هر کس که باشد مادرش مریم | |
| ز راه شخص ماننده‌است نادان مرد با دانا | چنان کز دور جمع سور ماننده است با ماتم | |
| به پیغمبر عرب یکسر مشرف گشت بر مردم | ز ترک و روم و روس و هند و سند و گیلی و دیلم | |
| اگر فضل رسول از رکن و زمزم جمله برخیزد | یکی سنگی بود رکن و یکی شوراب چه زمزم | |
| اگر دانش بیلفنجی به فضل تو شرف یابد | پدرت و مادر و فرزند و جد خویش و خال و عم |