در بیان علومی که همراه نفس شوند

در قیامت کجا رود با نفس؟ علم هر بوالفضول و هر با خفس
علم نفسست و عقل و علم‌اله کز جهان با تو میشود همراه
وین سه علم ار کنی به عقل نظر از کلام و حدیث نیست به در
علم کان جز حدیث و قرآنست سر بسر ساز و آلت نانست
جان ازین علم نقش گیرد و بس چه کند علم ترهات و هوس؟
حاصل این سه علم ارچه بسیست زود دریابد، ار به خانه کسیست
جان بسیطست و این سه علم بسیط تو فرو رفته در وجیز و وسیط
زینت عقل چیست؟ دانش و داد شرف نفس؟ خلق خوب نهاد
زین سه هم با تو نقل باید کرد نفس را نیز عقل باید کرد
و آن دو را در میان چو واسطه نیست به حقیقت دو نیستند، یکیست
گر نداری سر صداع و نبرد گرد این ثالث ثلاثه مگرد
نفس و عقلند کدخدای فلک زین دو شاید شد آشنای فلک
این دو فرمانده، ار ندانندت به فلک بر شوی، برانندت
زین سه علم آنکه هست بیگانه ندهندش بر آسمان خانه
اگر این جا شناختی رستی ورنه، جان میکن اندرین پستی
پی این زاد رو، که زاد اینست روح را توشه‌ی معاد اینست
هر که او آشنا نشد با نجم همچو شیطان کند شهابش رجم
دیو چون استراق سمع کند آتشش احتراق جمع کند
تا چو آن آتش اندرو افتد سر معلق‌زنان فرو افتد
رفتن دیو تا هوا باشد جای او برفلک کجا باشد؟